Depresja to najpowszechniejszy problem zdrowia psychicznego na świecie. Nie sposób więc nie pytać skąd się bierze. Niestety nie można wskazać jednego powodu odpowiedzialnego za powstanie zaburzeń depresyjnych. Przyczyny depresji są złożone. Dominuje pogląd o jej biopsychospołecznym pochodzeniu.
Biologiczne przyczyny depresji
- Nierównowaga biochemiczna
Jednym z wyjaśnień depresji jest koncepcja zaburzenia równowagi biochemicznej w mózgu. Hipoteza monoaminowa zakłada, że u podstaw depresji leży zmniejszone stężenie neuroprzekaźników – serotoniny, noradrenaliny i dopaminy w ośrodkowym układzie nerwowym. U osób z depresją poziom tych neurotransmiterów jest niższy. Niedobór serotoniny wiązany jest z obniżeniem samopoczucia i rozwojem zaburzeń o charakterze depresyjnym. Podstawowymi lekami regulującymi aktywność neuroprzekaźników monoaminowych w mózgu są leki antydepresyjne z grupy SSRI.
- Czynniki genetyczne
Teoria biologiczna wskazuje również na rolę predyspozycji genetycznych do występowania zaburzeń depresyjnych. Siła genetycznych czynników nie jest do końca poznana. Zauważono, że depresja pojawia się częściej u osób z rodzinnym jej występowaniem. Zachorowanie na depresję nie jest jednak przesądzone u osoby, której krewni chorowali. Oprócz genetycznych uwarunkowań na rozwój zaburzenia wpływają inne rodzinne czynniki np. sposób wychowania i przekazane wzorce.
- Zmniejszona neurogeneza i plastyczność mózgu
Teoria neurogeniczna zakłada, że przyczyną depresji jest zaburzona neurogeneza (proces powstawania neuronów). Wykazano, że u osób z depresją hipokamp odznacza się zmniejszonymi rozmiarami i niższą aktywnością. Zauważono również deficyty w innych obszarach mózgu. Terapie depresji indukują neurogenezę i wzmagają procesy neuroplastyczne mózgu, pozwalające na ustąpienie depresji.
- Teoria zapalna
Kolejną teorią z grupy biologicznych jest ta wiążąca występowanie depresji z przewlekłymi stanami zapalnymi. Teoria cytokinowa mówi o tym, że gdy w organizmie toczą się długotrwałe procesy zapalne dochodzi do powstania depresji. Depresja znacznie częściej występuje u osób chorujących na choroby przewlekłe, u których reakcja zapalna jest chroniczna. Podwyższony stan zapalny może być powodowany i podtrzymywany przez niezdrowy tryb życia (zła dieta, brak ruchu, niewyspanie, alkohol, tytoń). Zmiana nawyków może być kluczem do dobrego samopoczucia.
- Teoria hormonalna
Istnieje hipoteza, która łączy występowanie depresji z zachwianiem równowagi hormonalnej organizmu. Nieprawidłowe stężenie hormonów tarczycy daje objawy depresji. Hormonalne leczenie powinno przynieść w takiej sytuacji poprawę nastroju. Zaburzenia w zakresie hormonów płciowych również mogą mieć znaczenie w rozwoju depresji.
- Dysbioza flory jelitowej
Istnieją doniesienia sugerujące, że nierównowaga flory jelit może mieć wpływ na występowanie zaburzeń depresyjnych. Teoria depresji „płynącej z brzucha” wydaje się być intrygująca, ale nie powinna dziwić, w końcu układ pokarmowy jest bezpośrednio połączony z ośrodkowym układem nerwowym przez nerw błędny, a bakterie jelitowe produkują i regulują działanie kluczowych neuroprzekaźników. Na pogorszenie stanu mikrobiomu wpływa m.in. zła dieta i przewlekły stres.
Psychologiczne przyczyny depresji
- Czynniki stresowe
Stres może być jedną z głównych przyczyn depresji. Jeśli stresu jest zbyt dużo i występują dodatkowe uwarunkowania to depresja może się pojawić. Sytuacje stresowe zwykle poprzedzają pojawienie się pierwszych epizodów depresji. Stresu jako czynnika depresjogennego nie można więc lekceważyć. Doskonałym rozwiązaniem profilaktycznym, chroniącym przed szkodliwym nagromadzeniem stresu jest relaksacja za pomocą gogli VR TierOne GO. Starannie przygotowane filmy 360° umożliwiają efektywny odpoczynek i redukcję stresu w immersyjnym środowisku VR.
Relaksacja w wirtualnej scenerii filmów VR TierOne GO równoważy stres i służy zdrowiu.
- Cechy osobowości
Wyróżnia się pewne cechy osobowości związane z depresją. Zaobserwowano zależność między konstrukcją psychiczną a zwiększoną skłonnością do wystąpienia depresji. Wskazuje się, że osoby o typie osobowości: zależnej, unikającej, introwertyczne, neurotyczne, z tendencjami do reagowania lękiem, ze skłonnością do pesymizmu i perfekcjonizmu mogą częściej doświadczać depresyjnych symptomów. Pewne cechy np. wysoka reaktywność na bodźce stresowe i niska samoocena utrudniają radzenie sobie w trudnych momentach życia, co może sprzyjać rozwojowi depresji.
Społeczne przyczyny depresji
- Samotność i brak wsparcia
Samotność i poczucie izolacji wpływa niekorzystnie na zdrowie psychiczne. Brak wspierającego związku z drugim człowiekiem predysponuje do pojawienia się depresji. Z drugiej zaś strony osoby w depresji zaprzestają interakcji z otoczeniem. Samotność może być zatem przyczyną i konsekwencją depresji. Poczucie dostępności wspierających związków z innymi ludźmi działa ochronnie w obliczu stresujących wydarzeń życiowych. Podtrzymywanie więzi jest bardzo ważne dla samopoczucia i zdrowia.
- Pogorszenie sytuacji materialnej
Zła sytuacja materialna może katalizować wystąpienie depresji. Obniżenie materialnego standardu życia może nasilać objawy depresyjne. Niestabilna sytuacja zatrudnienia, utrata pracy, utrata dóbr, złe warunki materialne stanowią czynnik ryzyka. Gorsza sytuacja materialna może mieć związek z traumatycznymi wydarzeniami w życiu – śmiercią małżonka, poważną utratą zdrowia i w związku z tym brakiem możliwości zarobkowania. Pogorszenie się sytuacji materialnej łączy się z utratą kontroli nad życiem, brakiem poczucia bezpieczeństwa, co zbliża do depresji.
Ograniczanie ryzyka depresji
Bez względu na genezę depresji trzeba ją leczyć, bo choroba stanowi zagrożenie dla jakości życia i może nieść śmiertelne konsekwencje. Leczenie depresji dopasowywane jest do potrzeb chorego i dominującej przyczyny zaburzenia. Może odbywać się poprzez farmakoterapię, psychoterapię, a teraz również poprzez urządzenie medyczne VR TierOne w Wirtualnej Rzeczywistość. Wspierająca interwencja VR TierOne dodaje sił, wzmaga aktywność i pomaga zatroszczyć się o swoje własne zdrowie. Wirtualna terapia ma zastosowanie u osób, które przeszły zawał serca, udar mózgu, COVID-19 i inne choroby, które korelują z depresją. Oddziaływanie za pomocą wirtualnej terapii poprawia nastrój i motywację do prozdrowotnych zmian. Terapia w wirtualnym Ogrodzie Odrodzenia pomaga zmniejszyć uciążliwe objawy depresji i ograniczyć ryzyko wystąpienia depresji w przyszłości.
