Zmęczenie o różnym stopniu nasilenia jest nieodłącznie związane z życiem, które wymaga wysiłku fizycznego i umysłowego. Reguluje ono aktywność człowieka, skłania do ograniczenia własnego działania, wskazuje potrzebę odpoczynku celem regeneracji. Współczesne wymagania życia każą zagłuszać ten ważny dla utrzymania zdrowia sygnał. Brak odpoczynku skutkuje poczuciem ciągłego zmęczenia, mniejszą odpornością i obniżoną zdolnością do funkcjonowania. Wzmożone zmęczenie może towarzyszyć niepokojącym stanom psychofizycznym jak depresja czy wypalenie zawodowe.
Zmęczenie. Fizjologia czy patologia?
Fizjologicznie zmęczenie jest reakcją organizmu na nadmierny wysiłek. Zmęczenie naturalnie obniża zdolność do kontynuowania zadania i powinno skłaniać do odpoczynku. Odczuwanie zmęczenia ma chronić organizm przed aktywnością mogącą prowadzić do zaburzenia funkcjonowania, wyniszczenia, a nawet śmierci. Przemijające zmęczenie, ustępujące za sprawą odpoczynku, jest normalnym mechanizmem pozwalającym zachować równowagę organizmu. W odpowiedzi na wymagania współczesnego świata, by działać więcej i szybciej, ludzie zaniedbują odpoczywanie. Wobec braku odpoczynku stres i zmęczenie kumulują się przynosząc kłopoty zdrowotne. Zmęczenie przewlekłe, nasilające się lub pojawiające się wraz z innymi objawami powinno być alarmujące. Nadmierne zmęczenie na poziomie fizycznym i psychicznym może być przyczyną i objawem różnych schorzeń. Warto przyjrzeć się, czy spadek energii nie jest następstwem anemii, wynikiem niedoborów witamin D, B12, kwasu foliowego, zaburzeń hormonalnych lub następstwem niedostatecznej ilości i jakości snu. Mówimy o zmęczeniu patologicznym, wyniszczającym, jeśli utrzymuje się i nie mija w procesach służących regeneracji. Zmęczenie trwające miesiącami, które nie jest wynikiem toczących się chorób, może oznaczać zespół przewlekłego zmęczenia (ang. Chronic Fatigue Syndrome – CFS). Jest to schorzenie o nie do końca poznanej etiologii. Za jedną z przyczyn tego zespołu uważa się uprzednie przebycie infekcji wirusowych. Utrzymujące się zmęczenie w zakresie fizycznym i kognitywnym stało się nieprzyjemnym doświadczeniem osób, które przybyły COVID-19. Zmęczenie towarzyszy również pacjentom, którzy przebyli udar mózgu. U tych osób występuje tzw. zespół zmęczenia poudarowego, który może współistnieć z depresją i ograniczać możliwości prowadzenia rehabilitacji.
Zmęczenie w depresji
Oprócz spadku nastroju, jednym z objawów depresji jest obniżenie napędu psychoruchowego. Odczuwane jest ono jako spowolnienie, osłabienie, senność, brak energii, zmęczenie psychofizyczne. Pojawiające się w depresji zaburzenia snu, wyczerpujące poczucie beznadziei i towarzyszący lęk pogłębiają poczucie zmęczenia. Na trudność pokonywania zmęczenia w depresji wpływa apatia (zobojętnienie emocjonalne) i anhedonia (utrata zdolności czerpania przyjemności z czynności, które sprawiały wcześniej radość). Objawy te powodują, że odwoływanie się do przyjemności nie jest siłą napędową. Osoby w depresji odczuwają brak motywacji, dla którego miałyby podjąć działania. Zmęczenie depresyjne podtrzymywane jest przez bezczynność, która nie jest jednak tożsama z odpoczywaniem. Oddziaływaniem, które może być wspierające dla osób w depresji jest relaksacja za pomocą gogli VR TierOne GO. Depresyjne poczucie bezsensowności podejmowania aktywności wynika w negatywnie zabarwionych myśli. Dlatego w depresji tak istotna jest psychoterapia, która jest pomocna do zmiany szkodliwych przekonań. Psychoterapia redukuje nawroty depresji, pomaga wypracować nowe wzorce prowadzące do równowagi. Zmęczenie jest częstym objawem w depresji i wraz z innymi symptomami powoduje znaczne ograniczenie aktywności. Jest to niebezpieczna sytuacja, która może przełożyć się na trudności życiowe i zdrowotne.
Zmęczenie w wypaleniu zawodowym
Ludzie są zdolni do wykonywania wytężonej pracy, jednak wymaga to zachowania równowagi pomiędzy wysiłkiem a czasem potrzebnym na regenerację. Stres i intensywne zaangażowanie w pracę ponad psychofizyczne możliwości może doprowadzić do wyczerpania fizycznego i emocjonalnego. Niezredukowane zmęczenie negatywnie wpływa na kontynuowanie pracy i skutkuje wyczerpaniem zdolności radzenia sobie z zadaniami. Wypalenie zawodowe jest wynikiem nadmiaru stresu związanego z pracą, z którym nie udało się skutecznie poradzić. Syndrom wypalenie bywa skutkiem nieodpowiedniego zarządzania zasobami energii i braku skutecznych strategii zaradczych na doznawany stres zawodowy. Ważne jest, by pracować z poszanowaniem własnego zdrowia. Reagowanie na swój stres i zmęczenie, bycie życzliwym wobec samego siebie, korzystanie z urlopu i innych opcji wsparcia jest wskazane, by móc długo pracować produktywnie. Narzędziem ochrony zdrowia psychicznego jest regularny odpoczynek, który pomaga uniknąć nadmiernego zmęczenia, jak również może zapobiegać rozwojowi wypalenia czy depresji. Odpoczywanie odwlekane w nieskończoność kosztuje zdrowie. Dlatego warto robić przerwy na regenerację i nie kumulować stresu. Objawy wypalenia zawodowego jak zmęczenie, spadek motywacji, utrata entuzjazmu do działania mogą przypominać obraz depresji. Jednak trzeba podkreślić, że wypalenie zawodowe ma zawsze związek z wykonywaną pracą zawodową, depresja zaś może być związana z każdą dziedziną życia. Wypalanie jest procesem stopniowym, jeśli obserwujemy narastający stres i zmęczenie warto pracować więcej, ale nad umiejętnością efektywnego odpoczywania. Praca zawodowa jest z oczywistych względów ważna, ale nie powinna zdominować życia w taki sposób, by prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych jak depresja, zaburzenia lękowe i uzależnienia.
Odpoczynek na zmęczenie
Ponieważ zmęczenie ma znaczny wpływ na zdrowie i codzienne życie, należy starać się zarządzać własną energią. Istotne jest, aby nie doprowadzić do rozładowania zasobów energetycznych. Pomiędzy działaniami musi pojawić się odpowiedni odpoczynek, a więc taki, który regeneruje. Jak odpoczywać, by poczuć się lepiej i mieć więcej energii? Regeneracyjnym odpoczynkiem może być krótka medytacja, obserwowanie natury, ćwiczenia oddechowe, albo dłuższe sesje relaksacyjne. Wszystko to oferują gogle relaksacyjne VR TierOne GO, które są doskonałym narzędziem do odpoczynku. Gogle VR TierOne GO wspomagają osoby zmęczone i zestresowane w realizacji odpoczynku. Są polecane dla osób, które mają trudności z samodzielnym wprowadzeniem się w stan relaksacji. Świetnie sprawdzą się jako narzędzie pozwalające zadbać o dobrostan pracowników, studentów czy pacjentów skarżących się na zmęczenie. Gogle VR stwarzają przestrzeń na odpoczynek za sprawą malowniczych scenerii, muzyki i lektora, który prowadzi wirtualną relaksację. Warto dać sobie czas i przyzwolenie na to, by odpoczywać codziennie, a Wirtualna Rzeczywistość może pomóc robić to regularnie.
