Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) definiuje zdrowie jako dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny. Ta sama organizacja zwraca uwagę na fakt, że globalne wysiłki na rzecz poprawy zdrowia są wciąż niewystarczające w zakresie zdrowia psychicznego, skupiając się na fizycznym jego aspekcie. A przecież ponad 300 milionów ludzi na świecie cierpi z powodu depresji i wymaga pomocy. Tak wysoki wynik statystyczny bierze się przede wszystkim z gwałtownej zmiany sposobu życia ludzi. Szybkie tempo przemian powoduje rozpad więzi społecznych. Sprawia, że coraz mniej czasu poświęcamy sobie nawzajem. Nie przyglądamy się sobie, swoim prawdziwym wewnętrznym potrzebom. Rozdźwięk między tym, czego oczekuje i oferuje świat, a tym czego tak naprawdę potrzebuje człowiek jest coraz większy. Coraz trudniej żyć w harmonii z samym sobą. Każdy w ciągu życia doświadcza kryzysów psychicznych, które wpisane są w egzystencję człowieka. Mogą to być psychiczne kryzysy rozwojowe, egzystencjalne lub sytuacyjne. Niektóre stany wymagają pomocy specjalistów, z niektórymi można uporać się z pomocą bliskich osób, a niektórym zapobiec samemu poprzez odpowiednią higienę psychiczną.
Higiena umysłu
Higiena ciała powtarzana regularnie pozwala uniknąć niektórych chorób fizycznych, podobnie higiena umysłu pozwala chronić zdrowie psychiczne. Zdrowie psychiczne nierozerwalnie związane jest z biologiczną stroną organizmu oraz ze środowiskiem zewnętrznym. Dlatego dla zachowania zdrowia psychicznego nie można zaniedbać kondycji fizycznej. Aktywność fizyczna podejmowana regularnie pozwala na bieżąco pozbywać się napięć psychicznych i podnieść nastrój. Regularny ruch pozwala na utrzymanie sprawnego ciała i zredukowanie ryzyka wielu chorób w tym nadwagi. Dzięki ruchowi dieta może być prawidłowo zróżnicowana, nastawiona na dostarczenie odpowiednich składników do organizmu, nie zaś tylko na redukcję wagi. Pozwala to nawet na kulinarne małe przyjemności, które wpływają pozytywnie na samopoczucie i nie wpędzą w wyrzuty sumienia. Diecie bogatej w witaminy z grupy B przypisuje się korzystny wpływ na układ nerwowy i samopoczucie psychiczne. Właściwości neuroprotekcyjne witaminy D i wiązane z nią działanie antydepresyjne skłaniają do pobytu na świeżym powietrzu i korzystania ze słonecznych dni. Zdrowy sen o odpowiedniej długości pozwala zachować sprawność intelektualną i rozpoczynać nowy dzień w pozytywnym nastawieniu. Odpowiedni odpoczynek i czas dla siebie pozwala zachować jasność umysłu. Szczególnie praktyka medytacji, znana i stosowana nie tylko w kulturze Wschodu, daje poczucie spokoju i wewnętrznej energii życiowej. Medytacja zwiększa uważność, oczyszcza umysł i kształtuje odporność na stres. Zachowanie i dbanie o dobre relacje z ludźmi to jeden z ważniejszych gwarantów zdrowia psychicznego.
W corocznych raportach ONZ dotyczących wyłonienia najszczęśliwszych narodów świata w czołówce od kilku lat (2017-2019) znajduje się Finlandia i inne kraje nordyckie. Co sprawia, że ludzie są tak szczęśliwi w kraju o srogim klimacie, pozbawionym słońca? Najważniejsza kwestią dla badanych w odczuwania szczęścia było posiadania w swoim otoczeniu osób, którym można ufać i dzielić z nimi smutki i radości. Saunowanie i morsowanie wpisane w tradycję krajów Europy Północnej hartuje ciało i ducha. Łączy podobnie jak wspólne spożywanie posiłków przy stole, sprzyjając zacieśnianiu więzi i rozmowie. Umiłowanie prostego życia i kontakt z naturą sprzyja redukcji stresu. Posiadanie wokół siebie osób, z którymi żyje się w dobrej relacji daje poczucie bezpieczeństwa. Zaufane i życzliwe osoby w otoczeniu skłaniają do zwierzenia się w trudnej sytuacji. Rozmowa pozwala na wyrażenie emocji, wybrzmienie myślom, zdefiniowanie problemów i spojrzenie na nie z innej perspektywy. Stąd często po rozmowie czujemy się lepiej psychicznie. Negatywne emocje jak złość, gniew czy smutek są całkowicie normalnym zjawiskiem, jednak tłumione mogą doprowadzić do rozwoju agresywnych lub samodestrukcyjnych zachowań. Miłość i przyjaźń otrzymywana i dawana innym buduje poczucie własnej wartości i przynależności, pomaga spojrzeć na świat przez pryzmat wdzięczności. Regularne badania stanu zdrowia pomagają utrzymać w dobrej kondycji zdrowie fizyczne i psychiczne. Niektóre fizyczne nieprawidłowości np. stężenia hormonów tarczycy mogą dawać objawy depresji. Dlatego ważna jest samoobserwacja, nielekceważenie utrzymujących się dłużej dolegliwości i sięganie po pomoc.
Well-being
Well-being to termin oznaczający dobrostan psychiczny, nie jest on równoważny zdrowiu psychicznemu, ale zawiera się w jego definicji. Życie w stresie, lęku czy depresji nie musi oznaczać, że człowiek wycofa się całkowicie z pełnionych ról społecznych. Ale kłopoty ze strony psychiki objawiające się spadkiem jakości i wydajność pracy z pewnością wychwycą przełożeni w swoich statystykach. Chroniczny stres obniża odporność psychiczną i fizyczną powodując absencję pracowników, spadek kreatywności i produktywności narażając pracodawcę na kłopoty. Według danych WHO depresja i lęk, czyli najczęstsze problemy ze zdrowiem psychicznym, kosztują gospodarkę światową bilion dolarów rocznie. Dbanie o psychikę pracowników stało się koniecznością. Zauważono, że samo zwiększenie płacy, wzrost dobrobytu, nie przekłada się na utrzymaniu dobrostanu pracownika. Dostatni żywot nie jest równoznaczny z zadowoleniem z życia. Koncepcja well-being zakłada zapewnianie pracownikom możliwości zadbania o swoje zdrowie fizyczne i psychiczne w pracy i po pracy. Celem jest pozytywne funkcjonowanie w pracy, pozytywna postawa wobec własnych obowiązków i współpracowników, ale też troska o lepsze radzenie sobie ze stresującymi sytuacjami. Świetnym rozwiązaniem wpisującym się w strategię well-being jest zapewnienie zestresowanym pracownikom rozwiązania VR TierOne. Pobyt w wirtualnym świecie oferowanym przez VR TierOne zapewnia odprężenie psychofizyczne, wyciszenie i relaksację. Wzrost motywacji, redukcja lęków i poprawa nastroju pracownika wpływa na atmosferę w organizacji i osiąganie przez nią lepszych wyników.
Troska o well-being pracowników przekłada się na zadowolenie z pracy.
Równowaga
Warunkiem zdrowia tak fizycznego, jak psychicznego jest utrzymania stanu równowagi. Organizm sam reguluje pewne procesy dążąc do homeostazy (stanu równowagi). Zdrowy fizycznie organizm posiada sprawne mechanizmy homeostatyczne i w odpowiedzi na zmieniające się warunki radzi sobie sam lub wymusza na nas pewne zachowania, aby taki stan uzyskać. O chorobie możemy mówić wtedy, gdy mechanizmy te są zaburzone, a zakłócona równowaga wymaga podjęcia działań leczniczych. Podobnie jest ze zdrowiem psychicznym. Nagły lub zbyt długo utrzymujący się stan zachwiania równowagi przekracza psychiczne zdolności adaptacyjne. Czujemy się wtedy źle.
Wszelkie ekstrema życiowe wymagają zrównoważenia dla prawidłowego funkcjonowania psychicznego. Wypracowanie złotego środka nie jest łatwe. Samorealizacja, równoważenie życia zawodowego i prywatnego tzw. work-life balance pomaga zachować zdrowie psychiczne, uwolnić od poczucia, że coś tracimy i zaniedbujemy. Żadna skrajność w życiu w dłuższej perspektywie czasu nie wywiera pozytywnego wpływu na psychikę. Wyjątkowo trafnie oddaje to łacińska maksyma: Medium tenuere beati – Szczęśliwi trzymają się środka. Życie czasem wymusza zwiększenie nakładów energii na daną dziedzinę, jak choćby praca. Długotrwałe przesunięcie zasobów w jednym kierunku może powodować zaniedbanie i rozpad innych istotnych dziedzin życia, co sprzyja wystąpieniu zaburzeń zdrowia psychicznego. Samoobserwacja i podejmowanie regularnych działań zapobiegających skutkom stresujących lub przykrych zdarzeń życiowych pozwala osiągnąć harmonię, dobrostan psychiczny i poczucie szczęścia, którego wszyscy pragniemy i zachować zdrowie, którego wszyscy sobie życzymy.
