Środowisko, w którym człowiek funkcjonuje powinno zaspokajać jego potrzeby, w przeciwnym razie dochodzi do frustracji i spadku samopoczucia. Dorosły człowiek większość swojego świadomego życia spędza w pracy, dlatego na tym środowisku spoczywa odpowiedzialność dbania o to, co określane jest jako dobrostan. Modny well-being jest pojęciem bardzo pojemnym i szerszym niż nie mniej popularna idea wellness. Oba koncepty zazębiają się w pewnym stopniu, jednak są realizowane z innym naciskiem na aspekt fizyczny i psychiczny dobrostanu. Well-being pozwala na zaspokojenie potrzeb pracownika i potrzeb organizacji, by każdy zatrudniony mógł twierdząco odpowiedzieć na pytanie o zadowolenie z życia i satysfakcję z kariery. Well-being to odpowiedź na wyzwania organizacji takie jak stres, depresja oraz absencja spowodowana nadmiernym obciążeniem pracownika, a co za tym idzie wysokie koszty pracy i rekrutacji.
Well-being i wellness
W wielu językach, w tym także polskim, nie istnieje tłumaczenie rozróżniające dla angielskich słów well-being i wellness, oba rozumiemy jako dobre samopoczucie. Koncepcje są odmienne, ale powiązane ze sobą. W uproszczeniu można powiedzieć, że wellness to dbanie o dobrostan od zewnętrznej sfery, a well-being od wewnętrznej sfery człowieka. Termin wellness autorstwa dr Herberta Dunna powstał w 1959 roku. Dr Dunn trafnie spostrzegł, że zdrowie to coś więcej niż brak choroby. Wellness to filozofia oparta na założeniu, że poprzez świadome dbanie o swoją fizyczność można osiągnąć dobre samopoczucie. Wellness odnosi się w dużej mierze do fizyczności i koncentruje się na wszelkich pozytywnych krokach prowadzących do zdrowszego życia. Może to być zmiana nawyków żywieniowych, aktywność fizyczna, działania na rzecz utrzymania dobrej sylwetki. Corporate wellness to działania na rzecz prewencji chorób i wspierania zdrowego trybu życia pracowników. Wellness może być realizowany przez zapewnienie dostępu do zajęć sportowych, masażu i fizjoterapii, szkoleń dietetycznych, ułatwień zachęcających pracowników do poruszania się na rowerze np. stojaki na rowery.
Taka polityka prozdrowotna firmy ma na celu utrzymać pracowników w dobrym zdrowiu fizycznym, a przez to zmniejszyć koszty związane z utratą przez nich zdrowia. Sprawne i zdrowe ciało jest bardzo ważne, jednak nie jest jedynym gwarantem dobrego samopoczucia. Idea well-being jest głębsza i cechuje ją szersze spojrzenie na dobrostan człowieka, uwzględniające jego stan psychiczny. Choć oczywiście zwraca uwagę na energię ciała, niezbędną do wykonywania pracy. Well-being koncentruje się na pozytywnych nastrojach, emocjach i dobrych doświadczeniach życiowych przynoszących ogólne zadowolenie. Koncepcja well-being jest trudniejsza w realizacji i bardziej czasochłonna, ponieważ nie opiera się tylko na zunifikowanych benefitach, ale dostrzega pracowników jako jednostki, wprowadza rozwiązania pozwalające uzyskać work-life balance oraz realizację pełni potencjału w poczuciu szczęścia. Idea well-being wychodzi poza ramy czerpania przyjemności przez człowieka, mówi ona także o prawidłowym funkcjonowaniu.Well-being odkrywa człowieka i jego zalety, pozwala odkryć życiowy sens.
PERMAnentny dobrostan
Psycholog Martin Seligman, orędownik psychologii pozytywnej, zaproponował pięcioskładnikowy model dobrostanu zwany modelem PERMA (akronim angielskich słów Positive Emotions, Engagement, Relationships, Meaning, Achievement/Accomplishment). Model ten mówi o filarach, które są potrzebne dla osiągnięcia długotrwałego szczęścia i dobrostanu. Są to:
- Pozytywne emocje (Positive Emotions) dostarczane i wzmacniane mogą budować odporność, w dłuższej perspektywie czasu same pozytywne emocje lub doznania nie są wystarczające dla odczuwania i oceniania życia jako szczęśliwe. Przyjemności zwykle są ulotne, dlatego nie można stawiać wyłącznie na nie. Przykładem wywołania pozytywnych emocji może być możliwość słuchania muzyki, która sprawia przyjemność, inspiruje i dodaje wigoru pracownikowi. Innym przykładem zalecanym przez Seligmana jest okazanie wdzięczności drugiej osobie, co ciekawe dostarczone w ten sposób emocje długo pozytywnie wpływają na obie strony.
- Zaangażowanie (Engagement) zwane jako przepływ (flow)zaabsorbowanie czynnością, podczas której umiejętności lub siły pracownika są połączone harmonijnie z realizowanymi wyzwaniami.Chodzi o wykorzystanie mocnych stron pracownika, trzeba robić to, w czym jest się najlepszym. Przykładem zwiększającym zaangażowanie może być dostosowanie pracy do umiejętności/siły pracownika, stawianie przed nim wyzwań, które są motywujące i którym jest w stanie sprostać.
- Relacje (Relationships) z ludźmi w otoczeniu pracy: współpracownikami, przełożonymi, szefami i mentorami, ale także z samym sobą. Dobre relacje mogą być źródłem siły, dają bowiem poczucia wsparcia. Silne sieci społeczne wspierają zdrowie. A dobre relacje są siłą zespołów. Przykładem budowania dobrych relacji mogą być angażujące formy kontaktów między pracownikami, otwarta komunikacja w zespole oraz codzienna życzliwość.
- Poczucie sensu (Meaning) i wykorzystanie swoich zalet do służenia sobie i czemuś większemu niż my sami. Sens może być realizowany poprzez zawód lub przez zaangażowanie się w sprawę lub organizację, która jest ważna. Istotą jest poczucie, że praca jest potrzebna, służy nam samym i innym. Przykładem działania w nadawaniu poczucia sensu osobie zatrudnionej może być wolontariat pracowniczy.
- Osiągnięcia (Achievement/Accomplishment) pozwalają poczuć sprawczość i panowanie nad życiem. Zachęcają i motywują do rozwoju i świadczenia pracy właśnie u tego pracodawcy, który docenia nawet osiągnięcia niezwiązane z miejscem zatrudnienia np. w sporcie. Przykładem może być celebrowanie osiągnięć, nagradzanie realizowanych celów.
Wprowadzając koncepcję well-beingu w swojej organizacji warto potraktować model Seligmana jako drogowskaz. Praca w zakresie tych składników zmniejsza stres psychiczny i pozytywnie wiąże się ze zdrowiem fizycznym. Koncepcja well-being ukierunkowana jest na pomoc pracownikom w stawaniu się lepszą wersją siebie w oparciu i z uwzględnieniem potrzeb. Uszczęśliwianie ludzi pozostających we względnym zdrowiu ma równie duże znaczenie jak naprawianie psychicznych i zdrowotnych strat. Odpowiedzialne za swoich ludzi korporacje pozwalają zabrać głos pracownikom w kwestii pomysłów na realizację przedsięwzięcia well-beingu. Pracownicy lubią pokoje odpoczynku, medytacji i pokoje gier. Lubią także nowości, z chęcią sięgają po gry w wirtualnym środowisku. Warto swoim pracownikom zapewnić wartościowe wirtualne treści, pozwalające utrzymać produktywność i dobrostan. Świetnym rozwiązaniem jest proponowana przez VR TierOne wirtualna terapia uważności i relaksacji. VR TierOne może służyć pracownikom w chwilach obniżonego nastroju i tym, którzy na zdrowie nie narzekają, ale chcieliby lepiej radzić sobie ze stresem i nauczyć się odpoczywać. Wysokiej jakości relaks z VR TierOne pozwala po kilkunastu minutach wrócić do pracy z nową energią.
Realizacja założeń
Stosowanie praktyk odnowy biologicznej wspierających fizyczność np. sauny, masażu typowych dla wellness może być również wpisane w założenia well-being. Jednak oderwane od spojrzenia na faktyczne samopoczucie pracowników w firmie praktyki wellness mogą okazać się niewystarczające. Trudno oczekiwać, że zaoferowany masaż rozwiąże frustracje i lęki pracownika związane z relacjami i brakiem akceptacji w grupie. Dostrzeżenie wielowymiarowości dobrostanu i dbanie o pracownika w tych wielu wymiarach gwarantuje obopólne zadowolenie i satysfakcję. Nie jest możliwe realizowanie założeń well-being z pominięciem podstawowych potrzeb. Zachwianie potrzebą pracownika np. w zakresie bezpieczeństwa ekonomicznego poprzez nieodpowiednią umowę lub nieregularną pensję może obniżać efektywność i motywację do pracy. Well-being nie zakłada, że wszystkie potrzeby pracownika zostaną zaspokojone przez organizację, w której pracuje. Chodzi o sposobność realizowania potrzeb przez samego pracownika. Przykładem może być szansa pracy w elastycznych godzinach, umożliwienie pracy zdalnej, krótszy dzień pracy w piątki i w okresie wakacyjnym, a nawet możliwość zabrania do pracy pupila, tak by pracownik mógł sprostać innym rolom życiowym.
Korzyści z well-being
Gdyby sam dobrobyt materialny zadowalał pracowników na długo, prawdopodobnie żaden pracodawca nie myślałby o koncepcji well-being. Zmiany na rynku pracy, a także zmiany pokoleniowe w pewnym stopniu spowodowały potrzebę sprostania oczekiwaniom pracownika. Jest to naturalne, od pracowników wymaga się więcej, zatem pracownicy wymagają większej troski. W utrzymaniu dobrostanu zatrudnionych pomagają sprawdzone, skuteczne i przyjemne rozwiązania jak VR TierOne. Well-being nie jest oderwany od potrzeb pracodawców, przez dobrostan pracowników można zbudować nie tylko dobry wizerunek, ale dobrobyt, osiągać cele finansowe i zmniejszyć koszty związane z rekrutacją. Korzyścią dla pracodawców jest pozyskana maksymalna wartość jaką człowiek może wytworzyć w długiej perspektywie czasu. Well-being zapobiega wypaleniu zawodowemu, uczy wykorzystywać posiadane zasoby, zmniejsza wskaźniki retencji zatrudnionych, pozwala pracodawcy pozyskać, utrzymać i odkryć talenty pracowników. Niski dobrostan wpływa niekorzystnie na zaangażowanie, produktywność i wydajność pracownika. Według Instytutu Gallupa aż o 48% wzrasta prawdopodobieństwo odejścia z pracy pracownika, który ocenia swój dobrostan jako niski. Co ciekawe według tej samej instytucji badającej opinię społeczną na świecie, dobre samopoczucie bezpośredniego przełożonego także ma znaczenie, bowiem zwiększa o 15% szansę, że podwładni będą się czuć dobrze. Aby well-being lub wellness był dobrze realizowany musi obejmować wszystkie osoby w firmie. Pracownicy muszą wiedzieć, że taki program istnieje, że mogą w nim brać udział i z niego korzystać. Nie może być to działanie fasadowe, które w firmie jest, ale mało osób o nim wie. Well-being to zdrowa moda rozumiana nie jako przemijający trend, ale jako sposób i reguła postępowania wobec wyzwań rynkowych współczesnych organizacji.
