Ból jest nieprzyjemnym odczuciem psychosomatycznym o użytecznej funkcji alarmowej. Utożsamiany jest z chorobą lub zagrożeniem tkanek i kiedy wystąpi budzi niepokój o stan zdrowia. Ból mobilizuje do szybkiego szukania pomocy, wizyty u lekarza lub zaprzestania działań, które ból przynoszą. Gdy podjęliśmy działanie i ból mija czujemy ulgę, jest to sygnał, że powzięte środki i postępowanie było skuteczne, a nasze życie i zdrowie jest niezagrożone. Co robić jednak w sytuacji, gdy ból narasta lub trwa nadal?

„Nie ma śmiertelnika, którego nie dotknąłby ból.”

Eurypides

Ból jako parametr życiowy

Ból demokratycznie dotyka wszystkich, poza nielicznymi przypadkami wrodzonej analgezji, lecz jego odczuwanie i definiowanie może być odmienne. Ból w definicji Międzynarodowego Towarzystwa Badania Bólu (IASP) to „nieprzyjemne doznanie zmysłowe i emocjonalne związane z faktycznym lub potencjalnym uszkodzeniem tkanki lub przypominające to, co jest związane z rzeczywistym lub potencjalnym uszkodzeniem tkanki”. Ból uznawany jest jako piąty parametr życiowy. Ocena i kontrola bólu jest zatem równie niezbędna jak monitorowanie i modulowanie czterech podstawowych parametrów życiowych jak: temperatura ciała, ciśnienie krwi, rytm serca i częstotliwość oddechów. Ból można ocenić za pomocą obserwacji pacjenta, jego mimiki i zachowań oraz za pomocą odpowiednich do tego celu skal: numerycznej, obrazkowej, wzrokowo-analogowej lub skali słownej umożliwiającej opisową ocenę bólu. Uznanie bólu za parametr życiowy ma na celu zwrócenie większej uwagi na ból. Aby organizm mógł pozostać w równowadze fizycznej i psychicznej należy ból zmniejszać, by nie dopuścić do utrzymania się wysokich wartości obniżających jakość życia.

Ból przewlekły

Ból to najczęstszy objaw w medycynie, ze względu na ostrzegawczą funkcję decyduje o przeżyciu jednostki. Jednak, gdy ból nie ustępuje i staje się źródłem nieustannego cierpienia wtedy stanowi o jakości życia człowieka. Każdy bodziec czuciowy wywołuje reakcję układu nerwowego, w przypadku nieopanowania bólu może dojść do zmian w układzie nerwowym. Niesienie ulgi w bólu jest podyktowane etyczną przesłanką redukcji ludzkiego cierpienia, a także służy zapobieganiu trwałym następstwom i niepełnosprawności z tego powodu. Ból przewlekły, który określamy jako patologiczny, przestaje pełnić funkcję ostrzegawczo-obronną, przestaje być symptomem, a staje się chorobą samą w sobie. Chroniczny ból, a zatem ten, który trwa dłużej niż 3 miesiące, wpływa negatywnie na funkcjonowanie chorego zarówno w obszarze emocjonalnym, fizycznym i socjalnym. Ból przewlekły w znacznym stopniu dotyczy osób starszych. Zauważono, że to nie przyczyna bólu, ale natężenie i czas jego trwania zaburza życie pacjenta.

Ból powinien być leczony przyczynowo, ale nawet, gdy przyczynę uda się ustalić nie należy przerywać leczenia przeciwbólowego. Zdarza się, że dla zgłaszanych dolegliwości bólowych nie sposób ustalić przyczyny, wtedy należy wziąć pod uwagę możliwość występowania depresji pod postacią maski bólowej. Psychogenne dolegliwości bólowe poddają się terapii, jednak diagnoza wymaga wykluczenia w pierwszej kolejności somatycznych źródeł bólu. Ból przewlekły leczy się trudniej niż ból ostry, aby go uśmierzyć należy działać wielokierunkowo, nie pomijając przy tym interwencji psychologicznej.

Reakcja psychiczna na ból przewlekły

Znana jest wzajemna relacja między stanem emocjonalnym a bólem. Tolerancja dolegliwości bólowych oraz próg odczuwania bólu jest zmienny osobniczo, ale zawsze obniża się w wypadku złego stanu psychicznego. W reakcji na ból dominują najpierw nieprzyjemne doznania zmysłowe, przykrość, cierpienie, które następnie uwidacznia się zachowaniem bólowym, czyli behawioralną ekspresją bólową. W bólu przytłaczają odczucia negatywne, w przypadku długotrwałego cierpienia nie tylko nastrój, ale również osobowość pacjenta może ulec zmianie. Pacjent z bólem przewlekłym czuje się pokonany, myśli negatywnie nie tylko o bólu i całej sytuacji choroby, ale także o sobie samym. Niewiara w skuteczność leczenia ma wpływ na jego przebieg oraz na przebieg współpracy. Myśli chorego koncentrują się nadmiernie wokół bólu, a podszyte lękiem intensyfikują doznania bólowe.

VR TierOne w leczeniu bólu

Odczuwanie bólu jest osobistym doświadczeniem, przejawiającym się reakcjami somatycznymi i psychicznymi. Na doświadczenie bólu mają wpływ czynniki zewnętrzne, czynniki związane z chorobą oraz istotne czynniki psychologiczne. Wiemy już, że stan emocjonalny znacząco wpływa na przeżywanie bólu, dlatego włączenie psychologicznych metod wspomagających jest jak najbardziej wskazane. Znoszenie bólu o cechach bólu przewlekłego poprzez psychoterapię jest skuteczne i warte rozważenia na każdym stopniu drabiny analgetycznej (schemat farmakologicznego leczenia przeciwbólowego). Doznawanie bólu przewlekłego ogranicza aktywność ruchową, co jest znaczącym problemem w sytuacji, w której wskazana jest aktywność fizyczna. Pacjent będzie unikał ruchu z obawy przed odczuciem bólu. Taka postawa podczas rehabilitacji stanowi ogromną przeszkodę w skutecznym jej przeprowadzeniu, doznawany ból utrudnia zatem proces zdrowienia. VR TierOne służy pomocą w terapii bólu poprzez starannie zaplanowana treść terapeutyczną, która wzmacnia poczucie kontroli wewnętrznej, co przekłada się na współpracę z personelem medycznym i umiejętność radzenia sobie z bólem. Zanurzenie się w świecie VR pomaga skoncentrować się na innym doznaniu niż uczucie cierpienia. Terapia w Ogrodzie Odrodzenia proponowana przez VR TierOne ogranicza dopływ bodźców zewnętrznych, terapeutyczna warstwa dźwiękowa wycisza i pomaga uczestnikowi terapii zapanować nad oddechem.

Towarzyszące przewlekłemu bólowi stany lękowe i depresyjne zostają zredukowane, dzięki czemu napędzanie bólu zostaje przerwane. Terapia niweluje stres, który najczęściej leży u podstaw chorób somatycznych i psychicznych. VR TierOne wzmacnia uczestnictwo i sprawczość pacjenta w procesie leczniczym. Dzięki opowieści terapeutycznej utrzymanej w nurcie terapii ericksonowskiej, chory modyfikuje myślenie o swoich dolegliwościach bólowych. Wirtualna terapia VR TierOne jest niefarmakologiczną opcją leczenia bólu, przeznaczoną także dla osób starszych. Ponieważ ból jest zjawiskiem psychofizycznym jesteśmy w stanie skutecznie oddziaływać na psychiczną sferę zjawiska bólu. Odpowiadając na postawione we wstępie pytanie, gdy ból nie przemija warto zdecydować się na przyjemną terapię VR TierOne, która za pomocą Wirtualnej Rzeczywistości i w oparciu o psychoterapię wspomaga leczenie dolegliwości bólowych w specjalistycznych klinikach i ośrodkach oferujących kompleksowe leczenia bólu.