Sposoby relaksacji i radzenia sobie ze stresem cieszą się zainteresowaniem, ponieważ umożliwiają zarządzanie zdrowiem i obrazem codzienności. Zagrożeniem dla zdrowia ludzi na całym świecie jest nadmiar stresu. Warto poznać naturalne mechanizmy regulacyjne i świadomie je wykorzystywać, by nie pozwolić stresowi negatywnie wpłynąć na nasze zdrowie i życie.
Nerwy na wodzy
Choć posiadamy mechanizmy regulacyjne, które utrzymują nas przy życiu i zdrowiu, to warto nabyć wiedze i praktyczne umiejętności świadomego przejmowania kontroli nad ciałem. Jest to szczególnie ważne w sytuacjach kryzysowych. Jeśli pragniemy długo żyć w zdrowiu, trzeba pochylić się nad obsługą ciała i sposobami panowania nad jego stanem. Nadmierny stres stanowi zagrożenie dla ludzkiego zdrowia, ponieważ wyczerpuje zasoby organizmu, sprzyja procesom zapalnym, osłabia odporność i procesy regeneracyjne. Odpowiedzialnym za reakcje stresowe organizmu jest układ nerwowy współczulny (sympatyczny), który jest tą częścią autonomicznego układu nerwowego (AUN). Układ współczulny działa pobudzająco, łatwo i szybko aktywizuje się w odpowiedzi na stresory. Rzecz w tym, że układ współczulny wzbudza się intensywnie nie tylko w sytuacjach zagrożenia życia. Powtarzające się wzbudzanie układu współczulnego objawia się nieprzyjemnymi dolegliwościami z ciała i psychiki. Skutkiem długotrwałego stresu mogą być: problemy sercowo-naczyniowe, w tym nadciśnienie, zwiększone ryzyko zawału serca i udaru mózgu, kłopoty z trawieniem, stany zapalne z nadmiaru kortyzolu, zaburzenia metaboliczne z otyłością i cukrzycą na czele oraz problemy psychiczne i emocjonalne jak depresja oraz zaburzenia lękowe. Jak utrzymać nerwy układu współczulnego na wodzy? Poprzez aktywizację drugiej części autonomicznego układu nerwowego odpowiedzialnej za odpoczynek i regenerację organizmu.
Nerw błędny
Nerw błędny (łac. nervus vagus) jest X i najdłuższym nerwem czaszkowym o rozległym zasięgu. Nerw ten jest osią układu przywspółczulnego (parasympatycznego) działającego hamująco. Rozpoczyna się w rdzeniu przedłużonym, wędruje przez szyję, klatkę piersiową i jamę brzuszną. Nerw posiada liczne rozgałęzienia, które wnikają do struktur i narządów wspomnianych okolic ciała m.in.: gardła, krtani, tchawicy, przełyku, serca, oskrzeli, żołądka i jelit. Przeważającą część włókien nerwu błędnego, bo aż 70-80%, stanowią włókna aferentne czyli takie, które niosą informację z ciała do mózgu. Mniejszą część stanowią włókna eferentneodpowiedzialne za przewodzenie impulsów w dół, z mózgu do narządów. Dokładne zbieranie informacji z różnych organów wewnętrznych i przekazanie ich do mózgu pozwala zwrotnie dostosować pracę narządów, adekwatnie do sytuacji. Odbieranie sygnałów jest możliwe dzięki receptorom wrażliwym na różne bodźce np. stopień rozciągnięcia ścian narządów. Zauważymy to po zjedzeniu posiłku, a więc wypełnianiu żołądka pokarmem, że czujemy przyjemne odprężenie. To znak, że za pośrednictwem mechanoreceptorów aktywowany został nerw błędny. Nie musimy uciekać się do strategii napełniania żołądka jedzeniem, aby wprowadzić się w stan błogiego odprężenia. Możemy wypełnić układ oddechowy powietrzem i w ten sposób aktywować nerw błędny, ponieważ w układzie oddechowym również znajdują się receptory wrażliwe na rozciąganie. Oddychanie jest skuteczną formą aktywowania nerwu błędnego również poprzez inne receptory np. wrażliwe na zmiany ciśnienia (baroreceptory) i zmiany chemiczne w składzie krwi (chemoreceptory). Świadomie oddychając możemy rozpocząć proces relaksacji i zaprosić nerw błędny do aktywności prorelaksacyjnej. Dzięki przepływie impulsów w nerwie błędnym zostanie wywołana pożądana reakcja w organach, nad którymi nie mamy bezpośredniej kontroli. Między innymi za sprawą uwalnianej na zakończeniach nerwu błędnego acetylocholiny, a więc głównego neurotransmitera układu przywspółczulnego, spowolnieniu ulega rytm pracy serca i regulują się procesy trawienne. Nerw błędny pośredniczy w wygaszeniu stresu, dlatego warto zadbać, by nerw ten był w odpowiednim stopniu aktywny.
Oddychanie
Odpowiednie oddychanie to czynność, którą możemy kontrolować i natychmiast wdrożyć w celu uspokojenia. Clou zagadnienia relaksacji przez aktywację nerwu błędnego w sesjach oddechowych tkwi w tym, że posiadamy możliwość wywołania stanu odprężenia tak naprawdę na zawołanie. Odpowiednio oddychając możemy sprzyjać relaksacji. Prowadzenie oddechu w sposób kontrolowany wspomaga utrzymanie równowagi nerwowej i przeciwdziała nadmiernej aktywności układu współczulnego, który ma tendencję do dominacji. Podczas nabierania powietrza, przy głębokim wdechu, przepona obniża się, dzięki czemu obojętność płuc zostaje zwiększona. Zaangażowanie przepony w oddychanie zmienia ciśnienie w jamie brzusznej i wywiera nacisk na jelita (co ma dobry wpływ na procesy trawienne). Ponadto oddychanie przeponowe wspomaga krążenie krwi. Kluczem oddychania relaksacyjnego jest przedłużona faza wydechu. Informacje o zmianie ciśnienia, zmianie objętości płuc oraz o zmianie zawartości dwutlenku węgla we krwi, wędrują do mózgu. Mózg interpretuje te sygnały jako typowe dla stanu odpoczynku i wysyła informacje do narządów, że mają działać w takim właśnie trybie. Oddychanie nie jest jedynym sposobem na aktywowanie nerwu błędnego, może nim być: śpiewanie, nucenie, ćwiczenia fizyczne, ruch, masaż, ziewanie, śmiech, powolne przeżuwanie, a nawet płukanie gardła. Jednak oddychanie ma sporo zalet – jest dostępne, dyskretne, więc można posłużyć się nim wszędzie i w różnych okolicznościach. Indukowanie relaksu poprzez oddychanie to najprostszy sposób, aby osiągnąć spokój w ciele i umyśle.
VR TierOne GO
Oddychanie zabezpieczające potrzeby metaboliczne ustroju odbywa się automatycznie, ale oddychanie redukujące stres wymaga pewnej praktyki i profesjonalnego wsparcia. Naturalną zdolność radzenia sobie ze stresem trzeba odkryć i rozwijać przez regularny trening. VR TierOne GO to urządzenie pomocne w trenowaniu relaksacyjnego oddechu. Gogle VR TierOne GO zawierają filmy VR, dzięki którym w optymalnych warunkach można aktywować nerw błędny w sesjach oddechowych, praktykować mindfulness i medytację. Audiowizualna treść sferycznych filmów pomaga wydostać się ze stresu. Zarządzanie stresem poprzez oddech działa prewencyjnie wobec zaburzeń zdrowia fizycznego i psychicznego. Sesje oddechowe VR TierOne GO prowadzone przez wirtualnego przewodnika pozwalają na właściwą pracę z oddechem. Czas trwania sesji oddechowej wykorzystującej VR to 10 minut. Zbyt długie sesje oddechowe mogą wywołać niepożądane objawy np. uczucie osłabienia. Dlatego praktyki oddechowe aktywujące nerw błędny warto rozpocząć z pomocą przewodnika i pomocy wizualnych ułatwiających utrzymanie rytmu oddechu. Naukę korzystania z oddechu w celach relaksacyjnych z powiedzeniem można prowadzić z wykorzystaniem gogli VR TierOne GO. Trening oddechu przynosi nie tylko natychmiastowy efekt uspokojenia, ale i długoterminowe korzyści dla zdrowia i samopoczucia. W stanie relaksu rozszerzają się naczynia krwionośne, co wpływa na wzmożony przepływ krwi, w tym także do mózgu. Oznacza to, że w stanie relaksacji sprawniej działają funkcje poznawcze. Panując nad oddechem zwiększa się samoświadomość, świadomość ciała i własnych potrzeb, rośnie poczucie kontroli nad sytuacją. Wypoczęci podejmujemy bardziej przemyślane decyzje i dokonujemy wyborów, które posłużą długiemu życiu w dobrym zdrowiu psychicznym i fizycznym.
